„Terroryzm, którego dziś doświadczamy, pochodzi z imperializmu” – prezydent Burkina Faso Ibrahim Traoré do prezydenta Władimira Putina

„Oprócz obrony i bezpieczeństwa istnieje jeszcze jedna ważna sfera – nauka i edukacja. Chcielibyśmy, aby Rosja nauczyła młodych Burkińczyków nauki, abyśmy mogli rozwijać własną produkcję, przemysł i inżynierię” – powiedział Traoré Putinowi podczas ich spotkania po Dniu Zwycięstwa.

12 maja 2025, autor: Pavan Kulkarni

„Terroryzm, którego dziś doświadczamy, pochodzi z imperializmu i z nim walczymy” – powiedział charyzmatyczny 37-letni kapitan Ibrahim Traoré, prezydent Burkina Faso, Władimirowi Putinowi 10 maja.

Rosyjski prezydent zapewnił go: „Łączy nas wspólny cel walki z terroryzmem i ekstremizmem. Nadal będziemy pomagać Republice… w tłumieniu radykalnych (dżihadystycznych) grup, które wciąż są aktywne w niektórych częściach Burkina Faso.”

Przywódcy spotkali się w Moskwie dzień po udziale w Paradzie Zwycięstwa 9 maja, upamiętniającej 80. rocznicę pokonania nazistowskich Niemiec przez Związek Radziecki w 1945 r.

Niewdzięczność Europy wobec hołdów ze strony Globalnego Południa

Z wyjątkiem Białorusi, Serbii i Słowacji, żaden inny przywódca państw europejskich nie wziął udziału w wydarzeniu, mimo że ich wyzwolenie spod okupacji nazistowskiej w dużej mierze zawdzięczamy Związkowi Radzieckiemu, który poniósł 27 milionów ofiar – ponad jedną trzecią wszystkich strat II wojny światowej.

UE, odnosząc się do wojny na Ukrainie, ostrzegła: „Udział w obchodach 9 maja w Moskwie nie zostanie potraktowany przychylnie przez stronę europejską.”

USA również zbojkotowały uroczystości, a prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenski groził, że jego rząd nie może zagwarantować bezpieczeństwa zagranicznym przywódcom biorącym udział w wydarzeniu.

Na przekór temu, przywódcy 27 państw – głównie z trzech kontynentów Globalnego Południa – zebrali się w Moskwie, w tym prezydenci siedmiu krajów afrykańskich.

Dlaczego Traoré znalazł się w centrum uwagi?

Traoré był jednym z najczęściej komentowanych uczestników – szeroko omawianym zarówno w mediach rosyjskich, jak i w afrykańskich mediach społecznościowych, gdzie porównywany jest do pierwszego rewolucyjnego przywódcy Burkina Faso, socjalisty Thomasa Sankary – często określanego na Zachodzie, jako „afrykański Che Guevara”.

Traoré przejął władzę pod koniec 2022 roku po obaleniu wspieranego przez Francję prezydenta Rocha Kaborégo, w wyniku masowych protestów domagających się usunięcia francuskich wojsk, które rzekomo miały walczyć z grupami terrorystycznymi, choć ich ataki i kontrolowane terytorium jedynie rosły.

W ciągu trzech miesięcy od przejęcia władzy w styczniu 2023 r. nakazał wycofanie wojsk francuskich a ich wyjazd zakończono w lutym.

Podobne protesty miały miejsce w sąsiednim Mali, które także usunęło francuskie wojska w 2022 r., a później – w lipcu 2023 – także Niger. W odpowiedzi na groźby wojny, Mali i Burkina Faso wystąpiły w obronie Nigru, tworząc Sojusz Państw Sahelu (AES).

Obywatele trzech krajów mogą teraz przekraczać granice bez paszportów, a granice są chronione wspólnie przez siły zbrojne AES. AES oskarża Francję o zbrojenie i finansowanie grup terrorystycznych, które pomogła stworzyć, niszcząc Libię w 2011 r.

„Terroryści są wspierani przez wielu zagranicznych bojowników i szkoleniowców” – powiedział Traoré w wywiadzie dla RT News i Sputnika. Zapytany o ich motywację odpowiedział: „To nie jest naprawdę terroryzm, to imperializm. Ich celem jest utrzymanie nas w stanie ciągłej wojny, byśmy nie mogli się rozwijać, a oni mogli dalej plądrować nasze zasoby.”

Nacjonalizacja

W odpowiedzi na ten wyzysk, Traoré znacjonalizował główne kopalnie złota kraju o wartości 80 milionów dolarów. Rząd powołał państwową spółkę górniczą, w której zagraniczne firmy – w tym rosyjski Nordgold – muszą oddać 15% udziałów w lokalnych operacjach oraz przekazać technologię Burkińczykom.

W celu wyjścia z pozycji producenta surowców, rząd uruchomił pierwszą w kraju rafinerię złota i zakłady przetwórstwa rolniczego, np. pomidorów.

Rolnicy otrzymują traktory i nawozy, a Traoré, odnosząc się do darowizny rosyjskiej pszenicy z 2023 r., dodał: „Obiecaliśmy prezydentowi Putinowi, że nie chcemy już być zaopatrywani w pszenicę, bo sami ją wyprodukujemy. I dotrzymamy tej obietnicy – zaczęliśmy już produkcję w wystarczających ilościach.”

Rząd zakazał też cudzoziemcom posiadania ziemi rolnej, a w lutym 2025 r. znacjonalizował wszystkie grunty wiejskie. Rok wcześniej ograniczono prywatne prawo własności nieruchomości w miastach, aby zapobiec spekulacji.

Rozwijana jest infrastruktura lotniskowa i uruchomiono mobilne kliniki poprawiające dostęp do opieki zdrowotnej.

W ramach uniezależniania się od franka CFA, rząd powołał narodowy bank pocztowy.

„Najpopularniejszy przywódca Afryki”

Działania te przyniosły Traoré uznanie nie tylko w Burkina Faso i krajach AES, ale także w całej Afryce oraz wśród czarnej młodzieży w USA i Wielkiej Brytanii. Nawet zachodnie media przyznają mu dziś popularność.

„Każdy, kto doświadczył rasizmu, kolonializmu lub niewolnictwa, odnajduje się w jego przesłaniu” – powiedziała Beverly Ochieng z firmy konsultingowej Control Risks. Enoch Randy Aikins z Instytutu Studiów nad Bezpieczeństwem w RPA dodał, że to „najprawdopodobniej najpopularniejszy przywódca Afryki”.

Operacja zmiany reżimu?

Dowódca AFRICOM, gen. Michael Langley, oskarżył ostatnio Traorégo o wykorzystywanie rezerw złota do „ochrony reżimu junty”, a nie dobra obywateli.

Traoré odpowiedział, że Langley „powinien spojrzeć w lustro i się wstydzić”, dodając, że po raz pierwszy Burkina Faso zgromadziło rezerwy złota w swoim skarbcu.

Niedługo po tych wypowiedziach Langley odwiedził Wybrzeże Kości Słoniowej, które chroni odpowiedzialnego za zabójstwo Thomasa Sankary – Blaise’a Compaoré.

21 kwietnia udaremniono kolejną próbę zamachu stanu przeciwko Traorému. Tysiące ludzi w Afryce wyszło na ulice, by wyrazić solidarność z Burkińczykami i ich przywódcą.

W Moskwie także cieszył się ogromną sympatią – Afrykanie ustawiali się w kolejce po wspólne zdjęcia, gdy Traoré wysiadł z rosyjskiego samolotu w mundurze bojowym i charakterystycznym czerwonym berecie.

Podczas wizyty na Moskiewskim Uniwersytecie Chemiczno-Technologicznym im. Mendelejewa studenci afrykańscy powitali go owacjami. „W naszym kraju mamy młode talenty, wynalazców i naukowców… ale czasem brakuje im wiedzy matematycznej” – powiedział.

„Nauka i edukacja to nasz podstawowy cel”

„Jeśli będziemy mieć filie rosyjskich uniwersytetów lub inny rodzaj współpracy… młodzi ludzie będą mieć wszystko, czego potrzebują do nauki” – dodał.

Powtórzył to także podczas spotkania z Putinem, w obecności ministra spraw zagranicznych Siergieja Ławrowa, ministra rozwoju gospodarczego, wiceszefa kancelarii oraz ministra obrony Andrieja Biełousowa.

Traoré powiedział im: „Oprócz obrony i bezpieczeństwa, istnieje jeszcze jedna ważna sfera – nauka i edukacja. Chcielibyśmy, aby Rosja pomogła nam wykształcić naszą młodzież, by mogła rozwijać naszą produkcję, przemysł i inżynierię. To nasz fundamentalny cel.”

„Wielu Afrykanów wciąż śpi, nieświadomych swojej kolonialnej historii”

Putin rozpoczął spotkanie, witając delegację z Burkina Faso i przypominając ich wkład w zwycięstwo nad nazizmem. „Około 30 000 osób z terenów dzisiejszego Burkina Faso walczyło w szeregach Wolnej Francji pod dowództwem generała Charles’a de Gaulle’a.”

„Niektórzy nawet nie wiedzą, że nasi dziadkowie walczyli – byli rzucani na pierwszą linię jako mięso armatnie” – wspominał Traoré. „A kiedy wrócili, zostali zabici jak zwierzęta” przez Francję, gdy domagali się niepodległości.

„Wszystko to trzeba przekazywać, by młodzi Afrykanie zrozumieli. Bo wielu z nich wciąż śpi i nadal przemawia w imieniu imperialistów.”

Przetłumaczyła Petra Janus