Tytuł oryginalny
’Zeitenwende’ and war preparations in Germany
1. `Zeitenwende`, która była długo przygotowywana
Kontekst: Trzecia próba wojny Niemiec z Rosją
2. Od hełmów przez Taurusa po broń nuklearną
Manewry wojenne: Niemcy jako europejski filar NATO przeciwko Rosji | Brygada Litewska – „Projekt latarni morskiej w Zeitenwende”| „Europejska obecność na Indo-Pacyfiku”| Niemiecki Plan Operacyjny – plan wojny przeciwko Rosji | Służba wojskowa, obowiązkowa służba wojskowa, pułk straży domowej | Im więcej broni, tym dłuższa wojna | Ponowne uzbrojenie w Europie | Pociski wymierzone w Moskwę: Amerykańska broń średniego zasięgu w Wiesbaden, Niemcy| Tło: przezbrojenie RFN.
3. Pożyczki wojenne, praca przymusowa i magnaci zbrojeniowi
Budowana jest gospodarka wojenna | Kredyty wojenne | Kryzys gospodarczy – dla kogo właściwie? | Cięcia socjalne, wydłużenie godzin pracy, praca przymusowa
4. Poszukiwany egzekutor „Zeitenwende”
Trump wybrany, a koalicja Ampel odpada | Wybory parlamentarne w Niemczech 2025 | Kontekst: Strefa wpływów imperializmu niemieckiego
5.Budowa frontu domowego
Przeciwnicy wojny i ludobójstwa na procesie | Media jako tantem wojenny | Rusofobia ma długą tradycję | RFN w rasistowskiej ofensywie | „Niemiecka odpowiedzialność” | Tło: Rehabilitacja faszyzmu
6. Trzy lata `Zeitenwende` – trzy lata zbyt małego oporu
Badania opinii publicznej na temat Zeitenwende | Niemiecka Konfederacja Związków Zawodowych (Deutscher Gewerkschaftsbund – DGB) w służbie Zeitenwende | Protesty i problemy | Zatrzymanie „Zeitenwende” oznacza zatrzymanie wojny z Rosją!
1. `Zeitenwende´1, która była długo przygotowywana
| „Potrzebujemy samolotów, które latają, statków, które pływają i żołnierzy, którzy są optymalnie wyposażeni do wykonywania swoich misji. O to właśnie chodzi i jest to z pewnością osiągalne dla kraju o naszej wielkości i znaczeniu w Europie. „2 (Scholz 27.02.22) |
Trzy lata temu Olaf Scholz, kanclerz Niemiec, ogłosił „Zeitenwende”, co oznacza „punkt zwrotny”. Od tego momentu niemiecka polityka charakteryzuje się gotowością do obrony, zdecydowaniem oraz zwiększoną odpornością. W ciągu ostatnich trzech lat Niemcy dynamicznie zwiększały militaryzację i przygotowania do ewentualnego konfliktu: wprowadzono specjalne fundusze dla Bundeswehry, opracowano Niemiecki Plan Operacyjny, toczyła się debata na temat obowiązkowego poboru, odbył się największy manewr NATO, przyjęto nową Strategię Bezpieczeństwa Narodowego oraz nastąpił gwałtowny wzrost eksportu broni do Izraela i Ukrainy.
W swoim przemówieniu z 27 lutego 2022 roku Scholz stwierdził: „Doświadczamy Zeitenwende, czyli przełomu, który sprawi, że świat po tym punkcie zwrotnym nie będzie już taki sam jak wcześniej. (…) Stawiamy czoła wyzwaniom naszych czasów z trzeźwością i zdecydowaniem.”
Scholz oraz sam termin „Zeitenwende” sugerują, że nadeszły nowe czasy, do których należy się dostosować. Jednak Zeitenwende to projekt niemieckich strategów władzy, przygotowywany od dawna i realizowany od lutego 2022 roku. Na przykład propozycja specjalnego funduszu dla Bundeswehry o wartości 100 miliardów euro pojawiła się już w 2021 roku, a zwiększenie budżetu obronnego oraz przywrócenie obowiązkowej służby wojskowej były dyskutowane jeszcze przed 2022 rokiem. Zeitenwende jest więc świadomym działaniem, a nie reakcją. Jego celem jest umożliwienie Niemcom prowadzenia wojen na szeroką skalę, w szczególności przygotowanie do bezpośredniego konfliktu z Rosją. NATO toruje drogę do tej wojny od czasu swojej ekspansji na wschód, najpóźniej od lat 90.
Rozwój ostatnich trzech lat był dynamiczny i trudno nadążyć za wszystkimi zmianami. Ta broszura ma na celu przedstawienie najważniejszych wydarzeń i kroków. Warto pamiętać, że tekst został ukończony w styczniu 2025 roku, a nowe rozwiązania z pewnością pojawią się niebawem. Broszura nie wyczerpuje tematu, dlatego zawiera wskazówki do dalszej lektury. Można ją czytać w dowolnej kolejności: od początku do końca, od końca do początku lub wybierając wybrane fragmenty. Poza aspektami militarnymi, gospodarczymi, politycznymi i ideologicznymi, zwraca uwagę na najważniejsze zadanie nas wszystkich: powstrzymanie wojny z Rosją.
Ponieważ Zeitenwende oznacza konflikt z Rosją. Ta wojna toczy się już na Ukrainie, ale ma zostać rozszerzona: musimy być gotowi do prowadzenia działań wojennych przeciw Rosji do 2029 roku, oświadczył Boris Pistorius, minister obrony. Bez ujawnienia politycznego celu Zeitenwende – czyli podporządkowania Rosji – opór wobec zbrojeń i mobilizacji wojennej Niemiec pozostaje nieskuteczny.
Kontekst: Trzecia próba wojny Niemiec z Rosją
Kierunek ekspansji na Wschód był kluczowym elementem niemieckiego imperializmu przez ponad sto lat i główną przyczyną dwóch wojen światowych wywołanych przez Niemcy. Rosja od dawna przyciągała uwagę niemieckiego imperializmu ze względu na swoje ogromne zasoby surowców, rozległy rynek oraz liczne możliwości inwestycyjne. Z powodu niedoboru własnych surowców, Niemcy byli zmuszeni do importu z Rosji. Jednocześnie niemiecki model gospodarczy opiera się na silnym eksporcie. Te dwa czynniki ukształtowały różnorodne strategie Niemiec wobec Rosji, od ograniczania jej wpływów poprzez zależność gospodarczą, aż po bezpośrednią okupację rosyjskich zasobów i rozbicie kraju. Już w 1912 roku niemiecki strateg Paul Rohrbach podkreślał konieczność zastąpienia Rosji systemem państw wschodnioeuropejskich, aby „zapewnić Niemcom i cywilizacji zachodniej spokój oraz bezpieczeństwo wobec rosyjskiego zagrożenia”4.
W 1990 roku, wraz z upadkiem Związku Radzieckiego, najsilniejszy przeciwnik imperialistycznych planów Republiki Federalnej Niemiec (RFN) został wyeliminowany, a droga na wschód została szeroko otwarta. W efekcie zabezpieczenie i rozszerzenie stref wpływów w Europie Wschodniej i Azji Środkowej stało się kluczowe dla dalszej ekspansji niemieckiego imperializmu. W tym celu powstał projekt Partnerstwa Wschodniego UE, mający na celu zabezpieczenie niemiecko-europejskiej ekspansji. Rosja stanowiła przeszkodę dla tych planów, ponieważ konsekwentnie broniła swoich interesów bezpieczeństwa. Pomimo licznych obietnic wobec Rosji, NATO zostało rozszerzone na wschód, aż do granic rosyjskich. Wielokrotnie rozważano również przyjęcie Ukrainy do NATO, mimo że Rosja wielokrotnie ostrzegała, iż byłoby to przekroczeniem czerwonej linii. Traktaty o kontroli zbrojeń zostały jednostronnie wypowiedziane, a Rosji nie udzielono żadnych gwarancji bezpieczeństwa. Przeprowadzono liczne manewry wojskowe NATO z udziałem Ukrainy, co de facto zintegrowało ukraińską armię ze strukturami Sojuszu. Wszystko to miało na celu otoczenie Rosji i wyeliminowanie jej jako konkurenta.
Rosja ma zostać „zrujnowana”, jak publicznie oświadczyła niemiecka minister spraw zagranicznych Annalena Baerbock w 2022 roku.
| “The war must be brought to Russia.”5 (Roderich Kiesewetter, Member of German Parliament) |
2. Od hełmów przez Taurusa po broń nuklearną
Na początku 2022 roku w Niemczech wciąż trwały dyskusje, czy dostarczyć Ukrainie jedynie hełmy. Wkrótce jednak rozmowy rozszerzyły się na amunicję, pociski i czołgi, a dziś na stole leży kwestia dostawy rakiet Taurus. Decyzja o rozmieszczeniu amerykańskich rakiet średniego zasięgu, zdolnych dosięgnąć celów w Rosji w promieniu 2500 km, jest już przesądzona. Równocześnie toczy się dyskusja o niemieckim, a szerzej europejskim, uzbrojeniu nuklearnym, by zmniejszyć zależność od USA. Na poziomie militarnym niemiecki imperializm rozwija się w rekordowym tempie. Niemcy mają stać się europejskim filarem NATO przeciwko Rosji, co realizowane jest poprzez różnorodne środki i strategie.
Manewry wojenne: Niemcy jako europejski filar NATO przeciwko Rosji
Do 1951 roku, zaledwie dwa lata po powstaniu NATO, przeprowadzono ponad 100 manewrów wojskowych; do 2016 roku ich liczba wzrosła do niemal 250, a w 2021 roku planowano już 300 ćwiczeń. Celem tych manewrów, często określanych trudnymi do wymówienia nazwami, jest testowanie współpracy i koordynacji różnych armii w symulowanych warunkach bojowych.
| Defender Europe Rozmieszczenie wojsk przez Atlantyk z Europy Zachodniej do Wschodniej Koordynowane przez Centrum NATO o nazwie Joint Support and Enabling Commans (JSEC) w Ulm w Niemczech 10 000 do 30 000 żołnierzy | Zimno-wojenne ćwiczenia prowadzono pod dowództwem Norwegii od 2006 r. Na Północnym Atlantyku i Morzu Norweskim Udział 30 000 żołnierzy z 20 krajów NATO |
| Air Defender 2023 Największe manewry powietrzne od czasu powstania NATO Przeprowadzone pod niemieckim przywództwem, co jest szczególnie podkreślane w prasie i wojsku. | Steadfast Defender 2024 Zaangażowanie 90 000 żołnierzy. Rozmieszczenie oddziałów na wschodzie Bundeswehry (niemieckie siły zbrojne) Manewr Quadriga 20 24 z udziałem 12 000 żołnierzy i 3 000 pojazdów |
Brygada Litewska – „Latarnia morska – projekt Zeitenwende”
Oprócz ograniczonych i tymczasowych ćwiczeń wojskowych, litewska brygada ma stać się największym stałym garnizonem Bundeswehry za granicą, co stanowi wyraźne naruszenie Aktu NATO-Rosja. Brygada czołgów 45, która symbolizuje rewizjonistyczne niemieckie cele wojenne, zarówno pod względem treści, jak i nazwy, ma liczyć 5000 żołnierzy i być „gotowa do walki” do 2027 roku. Boris Pistorius, niemiecki minister obrony, określił ją jako „projekt latarni morskiej Zeitenwende”, który przejmie „odpowiedzialność przywódczą w sojuszu na wschodniej flance NATO”.
| „Kilka lat po zakończeniu wojny, Rosja będzie mniejsza terytorialnie niż obecnie. I nie powinniśmy wierzyć, że ten rozwój będzie koniecznie pozbawiony przemocy.” 7 (Carlo Masala z Uniwersytetu Federalnych Sił Zbrojnych (Universität der Bundeswehr) w Monachium na „X” – Twitter) |
“Europejska obecność na Indo-Pacyfiku”
Główny nacisk Zeitenwende skierowany jest przeciwko Rosji, jednak niemiecki imperializm nie ogranicza się tylko do tego. W 2024 roku niemieckie okręty wojenne pływały po Morzu Południowochińskim i przepływały przez Cieśninę Tajwańską – jeden z najważniejszych szlaków handlowych na świecie. Chiński rząd słusznie odebrał to jako prowokację przeciwko suwerenności i bezpieczeństwu swojego państwa, co zostało również potwierdzone przez niemieckich polityków. Szef sztabu niemieckich sił powietrznych, Gerhartz, mówił o pokazaniu „europejskiej twarzy w regionie Indo-Pacyfiku”, natomiast Pistorius podkreślał, że nie można sobie pozwolić na „zaniedbanie tego regionu”. W końcu Indo-Pacyfik jest jednym z „centralnych regionów dla bezpieczeństwa i dobrobytu w XXI wieku”.8
Niemiecki plan operacyjny – plan wojny z Rosją
W 2022 roku powołano Dowództwo Terytorialne Bundeswehry, którego jednym z głównych zadań było opracowanie niemieckiego planu operacyjnego. Dokument ten, liczący około 1000 stron, z których większość stanowi tajemnicę wojskową, ma na celu integrację i wdrożenie wojskowych oraz cywilnych elementów działań w przypadku konfliktu z Rosją. Niemiecki plan operacyjny opiera się na tzw. Planie Obronnym NATO i dąży do przekształcenia Niemiec w kluczowe centrum rozmieszczenia sił sojuszniczych na wschodniej flance NATO. W tym kontekście Holandia, Polska i Niemcy niedawno zawarły porozumienie dotyczące utworzenia transgranicznego modelowego korytarza dla ruchu wojskowego z zachodu na wschód. Za wdrożenie tego rozwiązania odpowiada struktura dowodzenia JSEC NATO z siedzibą w Ulm, działająca pod niemieckim dowództwem.
Oprócz planowania wojskowego, niemiecki plan operacyjny obejmuje także zaopatrzenie infrastruktury, przygotowanie firm do sytuacji kryzysowych oraz militaryzację społeczeństwa. W styczniu 2024 roku odbyło się spotkanie z przedstawicielami firm, policji, instytucji naukowych, mediów, straży pożarnej oraz Federalnej Agencji Pomocy Technicznej, podczas którego omówiono szerokie wdrożenie tego planu. Jego elementem jest m.in. odbudowa bunkrów z czasów niemieckiego faszyzmu oraz budowa nowych schronów. Właścicielom domów zaleca się w przyszłości wybudowanie własnego bunkra, który powinien zostać zarejestrowany w aplikacji Bunker-App.
Służba wojskowa, obowiązkowa służba wojskowa, pułk straży domowej
Zasoby ludzkie pozostają najważniejszym i pilnie potrzebnym elementem do prowadzenia wojny. Potwierdza to nie tylko brutalna przymusowa rekrutacja na Ukrainie, udokumentowana w licznych filmach. Kwestia przywrócenia obowiązkowej służby wojskowej w Niemczech była dyskutowana już długo przed rokiem 2022. Jednak wraz z ogłoszeniem Zeitenwende natychmiast rozpoczęto prace nad przekształceniem poboru wojskowego w prawo. W zeszłym roku Pistorius przedstawił projekt „Nowej Służby Wojskowej”, który został przyjęty, lecz nie wszedł jeszcze w życie z powodu rozłamu w rządzie koalicyjnym. Projekt przewiduje zwiększenie sił rezerwowych oraz obowiązkową rejestrację wojskową dla mężczyzn od 18 roku życia. W trakcie debaty szybko stało się jasne, że nie będzie to zwykły wymóg rejestracji. Sam Pistorius opowiedział się za obowiązkową służbą wojskową, a Unia Chrześcijańsko-Demokratyczna (CDU) uwzględniła ten postulat w swoim programie wyborczym na 2025 rok. CDU to partia, która zdobyła największą liczbę głosów w niedawno zakończonych wyborach w Niemczech.
Wprowadzenie obowiązkowej służby wojskowej wydaje się nieuniknione; jedynym niejasnym elementem pozostaje termin jej wprowadzenia. Rekrutacja nastolatków i młodych dorosłych w szkołach, na uczelniach, imprezach sportowych, targach pracy oraz w mediach społecznościowych to od dawna powszechna praktyka, która w ostatnich latach znacznie się nasiliła. Już w 2021 roku powołano sześć pułków gwardii przybocznej, które weszły w skład Bundeswehry i składają się z rezerwistów odpowiedzialnych za obronę narodową w przypadku wojny z Rosją, która rozpoczęła się w 2021 roku. Trzy z tych pułków są już aktywne.
Im więcej broni, tym dłuższa wojna
Oprócz masowego przezbrojenia w ciągu ostatnich trzech lat, obserwujemy także gwałtowny wzrost eksportu broni (choć Niemcy nigdy nie unikały tego rynku). Poza stałymi głównymi klientami, takimi jak USA, Korea Południowa, Indie i Egipt, w ostatnich trzech latach Ukraina i Izrael dołączyły do grona kluczowych odbiorców niemieckiego uzbrojenia. Dzięki temu niemieckie firmy zbrojeniowe znacząco zwiększyły swoje przychody. Na przykład Rheinmetall, jeden z największych producentów broni w Niemczech, odnotował wzrost zamówień sięgający niemal 50%.
Do października 2024 roku Niemcy udzieliły Ukrainie wsparcia o wartości około 52 mld euro. Obejmowało ono przede wszystkim dostawy broni, udzielanie pożyczek oraz szkolenie ukraińskich żołnierzy na terenie Niemiec. Motto niemieckiej polityki brzmi: im więcej broni, tym dłuższa wojna. W efekcie hełmy szybko zostały zastąpione przez drony, amunicję, czołgi, samobieżne haubice, systemy obrony powietrznej Patriot, systemy Iris i inne zaawansowane uzbrojenie. Niemiecki rząd opublikował nawet szczegółową listę wszystkich dostarczonych systemów zbrojeniowych. Niemcy zajmują trzecie miejsce pod względem dostaw broni na Ukrainę, po Unii Europejskiej i Stanach Zjednoczonych. Jednak w 2023 roku, w związku z poparciem Izraela w konflikcie w Strefie Gazy, niemiecki eksport broni do Izraela wzrósł niemal dziesięciokrotnie, co uczyniło Niemcy drugim co do wielkości dostawcą broni dla tego kraju. W konsekwencji tych dostaw broni, wiosną 2024 roku Nikaragua oskarżyła Niemcy przed Międzynarodowym Trybunałem Sprawiedliwości o współudział i podżeganie do ludobójstwa w Strefie Gazy.
| „Doświadczamy wzrostu w tempie, jakiego firma nigdy wcześniej nie widziała. (…) Mamy duże zamówienia w przygotowaniu, które zapewnią dalszy wzrost przychodów w nadchodzących latach. Ponadto budujemy nowe zakłady, znacznie zwiększamy nasze moce produkcyjne i dokonujemy strategicznych przejęć. W ten sposób zbliżamy się do naszego celu, jakim jest stanie się globalnym liderem w dziedzinie obronności.”12 (Armin Papperger, prezes Rheinmetall) |
Re-zbrojenie dokonane przez Europę
Uzbrojenie jest wzmacniane nie tylko w Niemczech, lecz również na poziomie całej Europy. W 2024 roku przyjęto Europejską Strategię Przemysłu Obronnego (EDIS), która ma ustanowić ramy dla wszystkich decyzji dotyczących polityki przemysłu obronnego do 2035 roku. Krajowe projekty zbrojeniowe będą koordynowane i finansowane z funduszu UE. W tym celu w 2024 roku powołano stanowisko komisarza ds. obrony. Andrius Kubilius, pierwszy na tym stanowisku, planuje zawiesić ograniczenia dotyczące zadłużenia w UE w zakresie wydatków zbrojeniowych oraz umożliwić pożyczki z Europejskiego Banku Inwestycyjnego, który wcześniej odmawiał finansowania projektów zbrojeniowych.
W listopadzie 2024 roku na brytyjskim lotniskowcu w Hamburgu odbyło się spotkanie europejskich ekspertów ds. uzbrojenia, poświęcone kluczowym wyzwaniom branży. Głównym celem było przyspieszenie produkcji zbrojeniowej w Europie oraz uwolnienie niezbędnych środków finansowych. Według Międzynarodowego Instytutu Studiów Strategicznych (IISS), europejskie wydatki na obronę osiągnęły dotychczas 436 miliardów dolarów, a Niemcy zanotowały wzrost wydatków o 80% w ostatnich latach. Największym wyzwaniem pozostają sprzeczne interesy narodowe poszczególnych państw, które dążą do promowania własnych projektów zbrojeniowych, starając się zachować niezależność produkcji od innych krajów.
Pociski wycelowane w Moskwę: Amerykańska broń średniego zasięgu w Wiesbaden, Niemcy
Podczas ostatniego szczytu NATO w 2024 roku ogłoszono, że amerykańskie rakiety średniego zasięgu zostaną rozmieszczone w pobliżu Wiesbaden w Niemczech od 2026 roku. Te pociski mają zasięg do 2500 km i są zdolne do uderzeń na cele w Rosji. Po wznowieniu przez USA produkcji rakiet średniego zasięgu w 2017 roku, w 2019 roku administracja Trumpa wypowiedziała traktat INF, który wcześniej zakazywał ich rozmieszczania. Decyzja ta ma także na celu umożliwienie rozmieszczenia rakiet w pobliżu Chin. Z kolei obecność amerykańskich systemów uzbrojenia w Niemczech ma wypełnić tzw. „lukę w zdolnościach”. W ciągu pięciu do siedmiu lat planowane jest zastąpienie tej broni europejskimi systemami, rozwijanymi w ramach programu ELSA. W Niemczech nie przeprowadzono publicznej debaty na temat tego rozmieszczenia, co jest zrozumiałe z punktu widzenia władz, które chcą ukryć potencjalne zagrożenia dla społeczeństwa. W efekcie świadomość tych planów i związanych z nimi ryzyk pozostaje niska, choć pojawia się opór społeczny. W październiku 2024 roku zainicjowano petycję pod nazwą Apel Berliński, która do 24 grudnia podpisało niemal 27 000 osób.
| Wskazówki do dalszej lektury (w języku niemieckim): Jörg Kronauer, Allzeit bereit. Die neue deutsche Weltpolitik und ihre Stützen. Wydawnictwo PapyRossa, 2015. Dziś Europa, jutro świat. Niemiecka polityka wielkomocarstwowa w pięciu odsłonach. Das Neue Berlin edition Ost, 2014 r. Jörg Kronauer, Der Aufmarsch – Vorgeschichte zum Krieg, Russland, China und der Westen. Wydawnictwo PapyRossa, 2022. |
Kontekst: przezbrojenie RFN
W RFN, w przeciwieństwie do Niemieckiej Republiki Demokratycznej (NRD), pokonanie niemieckiego faszyzmu w 1945 roku nie doprowadziło do rozbicia struktur politycznych, wojskowych i gospodarczych, które go wspierały. W efekcie niemieckie korporacje monopolistyczne, takie jak ThyssenKrupp, Siemens oraz IG Farben (obecnie BASF), mogły funkcjonować bez zakłóceń. Przywódcy nazistowscy zostali zrehabilitowani i objęli kluczowe stanowiska w państwie. Wymieńmy tylko dwóch z nich: Heinrich Lübke, który początkowo był głównym budowniczym obozów koncentracyjnych i zaufanym członkiem Gestapo, a następnie pełnił funkcję prezydenta federalnego w latach 1959–1969, oraz Reinhard Gehlen, który jako szef wywiadu zagranicznego przygotowywał atak na Związek Radziecki, a następnie zorganizował Federalną Służbę Wywiadowczą (Bundesnachrichtendienst – BND).
Co więcej, przezbrojenie i ponowne wyposażenie RFN szybko stało się kluczowym projektem zarówno w Niemczech, jak i w krajach zachodnich. Z perspektywy USA Niemcy miały odegrać centralną rolę w walce ze Związkiem Radzieckim i NRD. Równocześnie, z punktu widzenia Francji, Wielkiej Brytanii i USA, istotne było zapobieżenie militarnemu usamodzielnieniu się RFN. To właśnie był główny powód przezbrojenia RFN w ramach NATO.
1948: Adenauer, pierwszy kanclerz RFN, zleca ekspertyzę dotyczącą dozbrojenia Niemiec
1949: Utworzenie NRF, co oznacza oficjalny podział Niemiec
Układ petersberski przewiduje odbudowę niemieckiego przemysłu zbrojeniowego
1950: Spotkanie członków sił zbrojnych w klasztorze Himmerod w celu zaplanowania ponownego utworzenia armii niemieckiej
1952: Zastrzelenie Philippa Müllera, członka Kommunistische Partei Deutschlands (KPD), podczas demonstracji przeciwko dozbrojeniu; według referendum 9 milionów osób sprzeciwiło się dozbrojeniu Niemiec
1954: Porozumienia paryskie uznają suwerenność RFN przez zachodnich sojuszników
1955: RFN przystępuje do NATO
Bundeswehra zostaje założona przez byłych oficerów Wehrmachtu, wprowadzony zostaje pobór do wojska
1956: Delegalizacja Komunistycznej Partii Niemiec (KPD), głównej siły politycznej sprzeciwiającej się niemieckiemu dozbrojeniu
1990: Aneksja terytorium NRD i włączenie Narodowej Armii Ludowej do Bundeswehry oraz posuwanie się NATO i Bundeswehry do linii Odry 1991: Sympozjum w Fürstenfeldbruck – spotkanie mające na celu zaplanowanie rozwoju Niemiec w ofensywną potęgę militarną 1992: Federalny Trybunał Konstytucyjny upoważnia niemiecki parlament do autoryzowania misji wojskowych zwykłą większością głosów 1995: Zaangażowanie RFN w wojnę w Bośni 1999: RFN bierze udział w wojnie w Kosowie, przeprowadzając naloty mające na celu zniszczenie Jugosławii 2001 i kolejne: Utworzenie Dowództwa Operacyjnego, wcześniej zakazanego przez Umowę Poczdamską z 1945 r. 2002: Wejście do wojny przeciwko Afganistanowi 2005 i kolejne: różne misje Bundeswehry u wybrzeży Libanu, nad krajami bałtyckimi, w Somalii i na Morzu Egejskim, w Mali itd. Od 2017 r: Rozmieszczenie grupy bojowej NATO na Litwie z 500 żołnierzami Bundeswehry 2022: Przyjęcie kredytu wojennego w wysokości 100 mld i zmiana niemieckiej konstytucji Dostawy broni do Ukrainy na dużą skalę Od 2023 r: Wsparcie ludobójstwa Izraela w Strefie Gazy dostawami broni Oskarżenie Nikaragui przed Międzynarodowym Trybunałem Sprawiedliwości; operacja morska na Morzu Czerwonym.
3. Pożyczki wojenne, praca przymusowa i magnaci zbrojeniowi
Budowana jest gospodarka wojenna.
| Pytanie brzmi: „ile gospodarki rynkowej jest możliwe, a ile gospodarki planowej jest konieczne w czasach wojny w Europie? „15 (Andre Wüstner, przewodniczący Niemieckiego Stowarzyszenia Sił Zbrojnych, 2024). |
Gospodarka wojenna to przystosowanie gospodarki do wymagań wojny. Obejmuje między innymi zapewnienie niezależności w pozyskiwaniu surowców i energii, zwiększenie produkcji uzbrojenia oraz rozbudowę infrastruktury transportowej dla sprzętu wojskowego, a także masowe emisje pożyczek wojennych. Pierwsze przejawy tych działań obserwowaliśmy już w ostatnich latach.
Dążenie do niezależności w zakresie pozyskiwania energii, surowców i kluczowych technologii jest stałym elementem niemal wszystkich strategicznych dokumentów Niemiec. W tym celu opracowano specjalną strategię surowcową (Rohstoffstrategie). Temat ten ma również istotne znaczenie w strategii bezpieczeństwa narodowego (Nationale Sicherheitsstrategie). Główne cele obejmują ograniczenie importu surowców z Chin, rozwój kluczowych technologii w kraju oraz wzmacnianie nowych partnerstw energetycznych, co ma na celu zmniejszenie zależności od rosyjskich dostaw energii.
Cel ten został również podkreślony w Strategii Bezpieczeństwa Narodowego i Przemysłu Obronnego (Nationalen Sicherheits- und Verteidigungsindustriestrategie – SVI), zaktualizowanej w listopadzie 2024 roku. W obszarze technologii zbrojeniowej oraz konserwacji i napraw dąży się do pełnej samowystarczalności, aby nie być zależnym od zagranicznych państw w sytuacjach kryzysowych. Zgodnie z SVI, klauzula cywilna powinna zostać zniesiona, by wszystkie badania i nauka mogły służyć celom militaryzacji. Z pewnością będzie to jeden z kluczowych tematów na uniwersytetach i w instytutach badawczych w nadchodzących latach, i miejmy nadzieję, że spotka się z oporem.
Chociaż niemiecki przemysł zbrojeniowy nie znajdował się dotąd w złej kondycji, w nadchodzących latach ma zostać znacząco ożywiony dzięki państwowym gwarancjom zakupów, dotacjom oraz – w razie potrzeby – bezpośredniej interwencji rządu.
Państwo niemieckie już przejęło udziały w firmie zbrojeniowej Diehl i obecnie prowadzi negocjacje z Thyssen Krupp Marine Systems. Budowa nowych zakładów Rheinmetall, w tym dużego kompleksu na Ukrainie, który miałby dostarczać broń bezpośrednio na linię frontu, odgrywa kluczową rolę w strategicznych planach niemieckiego imperializmu.
Rekrutacja pracowników dla przemysłu zbrojeniowego będzie wspierana poprzez finansowanie przekwalifikowania pracowników lub transfer zwolnionych pracowników z sektora motoryzacyjnego do firm zbrojeniowych. Przykładem takich działań jest Rheinmetall, który niedawno zatrudnił byłych pracowników niemieckiej firmy Continental.
Kredyty wojenne
Jednym z pierwszych kroków w ramach Zeitenwende było ustanowienie specjalnego funduszu dla Bundeswehry o wartości 100 miliardów euro. Nazwa „fundusz specjalny” jest jednak myląca – nie jest to darowizna, lecz pożyczka, którą trzeba spłacić z budżetu federalnego do 2031 roku, poprzez ograniczenia wydatków i środki oszczędnościowe. Fundusz ten został powołany poprzez zmianę niemieckiej konstytucji i wykorzystany do zwiększenia budżetu obronnego do poziomu 2% produktu krajowego brutto (PKB). Ponieważ wzrost ten będzie realizowany do 2027 roku, rozważa się nową pożyczkę wojenną na kwotę 300 miliardów euro. W polityce, biznesie oraz siłach zbrojnych pojawia się jednak wiele głosów opowiadających się za trwałym podniesieniem regularnego budżetu wojskowego do co najmniej 2%, a nawet do 3 lub 4% PKB. Alice Weidel z Alternative für Deutschland (AfD) niedawno znalazła się na pierwszych stronach gazet, gdy zaapelowała o zwiększenie tej kwoty do 5%. Warto zauważyć, że prawicowa partia AfD zdobyła drugie miejsce pod względem liczby głosów w niedawno zakończonych wyborach w Niemczech.
Na co idą pieniądze? 17% na przygotowania wojenne* 5% na Bürgergeld (rodzaj gwarantowanego dochodu minimalnego), 3,3% na wydatki zdrowotne, 0,22% na kursy integracyjne i językowe *Prowizoryczny budżet federalny 2025: Bundeswehra, kraje partnerskie i fundusze specjalne |
| Wskazówki do dalszej lektury (w języku niemieckim): Jürgen Wagner, Im Rüstungswahn. Deutschlands Zeitenwende zu Aufrüstung und Militarisierung. Wydawnictwo PapyRossa, 2022. |
Kryzys gospodarczy – dla kogo właściwie?
Niemcy są trzecią co do wielkości gospodarką na świecie, ustępując jedynie Stanom Zjednoczonym i Chinom. Gospodarka opiera się przede wszystkim na eksporcie maszyn, technologii oraz przede wszystkim przemysłu motoryzacyjnego. W obliczu dynamicznego rozwoju technologii cyfrowych oraz rosnącego wykorzystania odnawialnych źródeł energii niemiecki przemysł musi przejść głęboką transformację, aby utrzymać i wzmocnić swoją pozycję na arenie międzynarodowej. Od kilku lat kluczowymi pojęciami debaty są transformacja energetyczna oraz Przemysł 4.0. W długoterminowej perspektywie transformacja energetyczna będzie opierać się na wykorzystaniu wodoru, co ma zapewnić konkurencyjność i niezależność gospodarczą, choć budzi to również wiele kontrowersji.
Wszystkie te działania wiążą się z licznymi zwolnieniami – pierwsze sygnały tego procesu widzimy już w ogłoszonych i przeprowadzonych redukcjach zatrudnienia w wielu firmach. Transformacja jednak przebiega niestabilnie; przejście na odnawialne źródła energii nie postępuje tak szybko i sprawnie, jak zakładano, tempo rozwoju technologicznego zwalnia, a eksport, zwłaszcza niemieckich samochodów do Chin, słabnie. Dodatkowo wzrost cen energii, będący skutkiem sankcji nałożonych przez Zachód na Rosję, zmniejsza atrakcyjność kraju jako miejsca prowadzenia biznesu i obniża jego konkurencyjność. W efekcie niektóre przedsiębiorstwa przenoszą produkcję za granicę, gdzie mogą liczyć na wyższe zyski dzięki niższym kosztom pracy i działalności.
Część niemieckiej gospodarki znajduje się w kryzysie, a niemiecka klasa rządząca intensywnie poszukuje skutecznych metod radzenia sobie z tym wyzwaniem.
Ale kogo tak naprawdę dotyka kryzys? Mimo że w 2023 roku wypłaty dywidend osiągnęły rekordowy poziom, wskaźniki ubóstwa rosną. Wzrost cen, spadek realnych płac oraz zwolnienia dotykają przede wszystkim klasę robotniczą, podczas gdy zyski monopolistycznych firm rosną.
Aby zapobiec poważnym niepokojom społecznym, państwo niemieckie wprowadziło środki łagodzące skutki zubożenia, takie jak premia inflacyjna. Jednak są one finansowane z dochodów podatkowych, które pochodzą w dużej mierze z wynagrodzeń pracowników.
| Kto jest dotknięty ubóstwem? 16,8% populacji (z czego 2/3 pracuje lub jest na emeryturze), co piąta kobieta w wieku powyżej 65 la, 22% wszystkich dzieci, 43% wszystkich samotnych rodziców 2022: największa realna utrata płac od 2008 r. Od 2020 r. ceny żywności wzrosły o 30% Od 2020 r. ceny energii elektrycznej dla gospodarstw domowych wzrosły o prawie 50%. Ponad 200 000 rodzin zostało pozbawionych prądu w 2024 r. | W 2023 r. dystrybucja dywidend spółek DAX osiągnęła rekordowy poziom 55 mld euro. Sprzedaż najsilniejszych niemieckich spółek DAX w 2023 r. w euro18: 1. VW – 322 mld euro, 2. Allianz – 161,7 mld euro 3. BMW – 155,5 mld euro 4. Mercedes – 153 miliardy, Telekom – 112 mld Cena energii elektrycznej dla przemysłu pozostaje taka sama od 2020 r. (z wyjątkiem 2022 r.) → dzięki ogromnym ulgom podatkowym ze strony państwa. |
Cięcia socjalne, wydłużenie godzin pracy, praca przymusowa
| „Armaty i masło oznaczają `Schlaraffenland` (krainę mlekiem i miodem płynącą) „19 (szef Ifo Clemens Fuest, 2024). |
Wojna generuje ogromne koszty, które nie są pokrywane przez firmy, lecz przez pracowników, emerytów i bezrobotnych. Wydatki na zbrojenia i przygotowania do konfliktu finansowane są kosztem oszczędności w obszarach edukacji, opieki społecznej i ochrony zdrowia – tak było w przeszłości i tak jest również dziś.
Od pewnego czasu biznes i polityka formułują różne żądania: godziny pracy mają zostać uelastycznione, czyli wydłużone, a okresy odpoczynku zniesione — innymi słowy, rozmieszczenie siły roboczej ma być całkowicie dostosowane do potrzeb i zysków firm. Reforma emerytalna od dawna jest tematem dyskusji. Plan zakłada podwyższenie wieku emerytalnego oraz rozszerzenie prywatnych planów emerytalnych opartych na spekulacjach — na wzór Stanów Zjednoczonych, gdzie wysokość emerytury już teraz zależy od powodzenia inwestycji.
Bürgergeld ma zostać zniesiony i zastąpiony dochodem podstawowym połączonym z obowiązkiem podjęcia pracy – każdy będzie zobowiązany do wykonywania jakiejkolwiek pracy. W Turyngii wymóg pracy przymusowej został już przetestowany na uchodźcach, a według CDU powinien zostać rozszerzony na wszystkich odbiorców dochodu obywatelskiego. W przypadku odmowy podjęcia pracy, świadczenia zostaną obniżone lub wstrzymane. Politycy argumentują, że praca musi znów stać się opłacalna, zwłaszcza w sektorze niskich płac. Jednak jasne jest, że przymusowa praca nie przyczyni się do wzrostu realnych wynagrodzeń, a wręcz przeciwnie – może prowadzić do ich obniżenia.
Podział na osoby o niepewnym zatrudnieniu oraz te znajdujące się w najbardziej niestabilnej sytuacji jest powszechnym i, niestety, skutecznym narzędziem dominacji. Z jednej strony pozwala to na zgromadzenie środków niezbędnych do finansowania zbrojeń, z drugiej zaś ma na celu zwiększenie zysków przedsiębiorstw poprzez rozszerzenie możliwości wyzysku pracowników.
W przyszłości selekcja stanie się jeszcze bardziej rygorystyczna: poszukiwani będą wyłącznie użyteczni i kompatybilni migranci – tak zwani „wykwalifikowani pracownicy”. Jest to całkowicie zgodne z interesami niemieckiego biznesu, którego bogactwo w dużej mierze opiera się na wyzysku zagranicznej, głównie wschodnioeuropejskiej, siły roboczej. Obecne zaostrzenie przepisów imigracyjnych ma zmusić tych pracowników do przyjęcia każdej pracy, jednocześnie obniżając ich płace. Dodatkowo stosowane są środki takie jak karty płacowe, cięcia w usługach socjalnych oraz deportacje, które mają na celu wywarcie presji lub usunięcie tych migrantów, którzy są trudniejsi do wykorzystania.
Gazeta Frankfurter Allgemeine Zeitung kieruje do niemieckiego rządu ważne pytanie: „Czołgi czy przedszkole? Ci, którzy nie potrafią podjąć tej decyzji teraz, nie będą mieli odwagi stawiać czoła trudnym wyzwaniom dla społeczeństwa w spokojniejszych czasach.”20
Ponad 55% pracowników w UE pochodzi z krajów wschodniego rozszerzenia
Osoby o migracyjnym pochodzeniu są dwukrotnie bardziej narażone na ubóstwo.
Migranci pracują tymczasowo trzykrotnie częściej niż Niemcy, a 35% migrantów zatrudnionych jest w sektorach niskopłatnych, podczas gdy wśród Niemców odsetek ten wynosi 16%
4. Egzekutor Zeitenwende poszukiwany
Trump elected and the Ampelcoalition is out
Od czasu wyborów prezydenckich Trumpa i rozpadku koalicji, wszystkie główne partie w Niemczech starają się przedstawić jako najlepsi wykonawcy Zeitenwende. W mediach, gospodarce i wojsku podkreśla się rzekomo niewystarczające osiągnięcia koalicji, jednocześnie ukrywając szybkie działania wojenne ostatnich lat. Obecne warunki wciąż nie sprzyjają wojnie na dużą skalę. Powiązany z rządem think tank Niemieckie Towarzystwo Polityki Zagranicznej (Deutsche Gesellschaft für Auswärtige Politik – DGAP) ocenia poprzedni rząd koalicyjny następująco: „W żadnym momencie nie podjęto wyraźnej próby stania się rządem Zeitenwende. (…) Niemcy są największym krajem w Europie, drugim co do wielkości członkiem NATO i aktualnie trzecią co do wielkości gospodarką na świecie. To wiąże się z odpowiedzialnością (…) Im bardziej konsekwentnie nowy niemiecki rząd będzie potrafił priorytetowo traktować kwestie obrony, gospodarki i migracji, tym lepiej Niemcy poradzą sobie z wyzwaniami po erze Trumpa.” Tak też Trump, niemieckie zbrojenia i wsparcie dla Ukrainy stały się kluczowymi tematami przemówień po zerwaniu koalicji. Robert Habeck, minister gospodarki i ochrony klimatu, podkreślał, że Niemcy mają ważną rolę do odegrania w Europie, co popierała Baerbock. Baerbock wskazywała na potrzebę szerszego myślenia i działania w zakresie bezpieczeństwa europejskiego. Dla Scholza istotne było, aby po wyborach w USA wysłać sygnał, że Niemcom można zaufać w kwestii wsparcia Ukrainy.23
Obecnie nie jest jeszcze jasne, jak bardzo zmieni się polityka USA wobec Ukrainy. Istnieje jednak możliwość, że potencjał Stanów Zjednoczonych zostanie ograniczony, aby skoncentrować go na przeciwdziałaniu Chinom. W efekcie USA mogłyby pozostawić lukę w finansowaniu, przezbrojeniu i mobilizacji wojennej, którą niemiecki imperializm chętnie by wypełnił – całkowicie zgodnie z rolą Niemiec jako europejskiego filaru NATO. Taki ton był obecny od dawna wśród rządzących, a Kiloński Instytut Gospodarki Światowej (Institut für Weltwirtschaft) zauważył jeszcze przed wyborami w USA: „Europejska odpowiedzialność za wspieranie Ukrainy i odstraszanie wzrośnie, gdy siły Stanów Zjednoczonych będą coraz bardziej zaangażowane w Azję i politykę wewnętrzną.”24
W tym kontekście nowa administracja Trumpa stanowi wygodny pretekst do uzasadnienia intensyfikacji przygotowań wojennych oraz zwiększenia wydatków na obronność, które już wcześniej były powszechne.
Niemieckie wybory parlamentarne 2025
Kwestia przyszłego finansowania przygotowań do wojny, czyli rozwoju gospodarki wojennej, była jednym z głównych punktów spornych w poprzednim rządzie koalicyjnym. Nie należy jednak zapominać, że obecna sytuacja to jedynie wymiana jednego rządu wojennego na inny. Kluczowe pytanie brzmi: kto zdoła, z perspektywy politycznej, wdrożyć Zeitenwende jak najszybciej i najskuteczniej, by umocnić pozycję niemieckiej gospodarki na arenie międzynarodowej oraz zdobyć wystarczające poparcie społeczne. To właśnie stanowi sedno kampanii wyborczej.
Uderzające jest, że partia AfD przedstawia się jako odpowiedzialny wykonawca Zeitenwende i jest w ten sposób promowana. Partia opowiada się za masowymi zbrojeniami, dewastacją społeczną oraz skrajnym jingoizmem (brytyjskie określenie przesadnego patriotyzmu, zbliżonym do skrajnego nacjonalizmu). Jednocześnie zyskuje coraz większą popularność. Dzięki nacjonalistycznej retoryce „najpierw Niemcy”, która w praktyce oznacza „najpierw wojna” i generalne przygotowania do konfliktu, partia spotyka się z aprobatą rządzącego establishmentu. Retoryka, którą AfD czasami kieruje przeciwko USA lub na rzecz pokoju z Rosją, jest ostatecznie jedynie pustym frazesem. Dla AfD znacznie ważniejsze są rzeczywiste lub domniemane negatywne skutki wojny na Ukrainie dla Niemiec. Intencja i program AfD, mające na celu przekształcenie Niemiec w potężną machinę wojenną, są jasne – w dłuższej perspektywie może to nawet oznaczać konflikt z Rosją. W obecnej sytuacji pozostaje to przynajmniej w interesie niemieckiego imperializmu. AfD od zawsze popierała członkostwo Niemiec w NATO, zwiększenie zbrojeń oraz obowiązkową służbę wojskową. Nie wolno dać się zwieść jej pozorom bycia partią pokojową.
Nowo powstały sojusz Bündnis Sahra Wagenknecht (BSW) opiera się głównie na byłych wyborcach SPD (Sozialdemokratische Partei Deutschlands) oraz Partii Lewicy (Die Linke), którzy nie akceptują już pro-NATO-wskiego kursu swoich partii. W wielu kwestiach BSW zajmuje stanowiska całkowicie odmienne od obecnej polityki, na przykład w sprawie dostaw broni do Izraela czy Ukrainy. To właśnie dlatego wielu działaczy ruchu pokojowego pokłada nadzieje w nowym projekcie partii.
Działając w ten sposób, BSW nie sprzeciwia się zasadniczo kluczowym filarom niemieckiej polityki wojennej: na przykład nie domaga się opuszczenia sojuszu wojskowego NATO. Podczas negocjacji koalicyjnych w Turyngii BSW poruszyła kwestię rozmieszczenia amerykańskich rakiet średniego zasięgu, a następnie uznała osiągnięte porozumienie w tym zakresie za sukces, stwierdzając: „Krytycznie odnosimy się do rozmieszczenia i użycia rakiet bez udziału Niemiec”. Dla BSW problemem nie jest samo rozmieszczenie, lecz fakt, że Niemcy nie mają wpływu na decyzję o użyciu rakiet przeciwko Rosji. Ta postawa niekoniecznie odzwierciedla poglądy wszystkich członków lub zwolenników BSW, lecz reprezentuje stanowisko jej kierownictwa.
| CDU: Zniesienie „Bürgergeld”, podstawowego wsparcia dochodu z obowiązkiem pracy Wprowadzenie obowiązkowej służby wojskowej za co najmniej 2% PKB na wydatki wojskowe | BSW: przeciwko wprowadzeniu obowiązkowej służby wojskowej dla „odpowiednio wyposażonej” Bundeswehry |
| SPD: co najmniej 2% PKB na wydatki wojskowe „elastyczna służba wojskowa” | FDP (Wolna Partia Demokratyczna): Ograniczenie prawa do strajku w sprawie dostaw Taurusa do Ukrainy o wartości co najmniej 2% PKB dla wojska |
| AfD: Zwiększenie budżetu wojskowego, apeluje o 5% PKB Wprowadzenie obowiązkowej służby wojskowej | Grüne (Zieloni): „znacznie więcej” niż 2% PKB na wojsko, Habeck wzywa do 3,5% na przystąpienie Ukrainy do NATO |
Kontekst: Strefa wpływów niemieckiego imperializmu
Szczególną cechą niemieckiego imperializmu była jego pozycja gospodarczej potęgi światowej mimo stosunkowo niewielkiego terytorium i ograniczonej strefy wpływów militarnych. Wynikało to z faktu, że późne zjednoczenie państwa niemieckiego spowodowało, iż niemiecki imperializm zdobył mniej kolonii i obszarów wpływów niż Anglia czy Francja. W konsekwencji niemieckie strategie często koncentrowały się na politycznym i militarnym rozszerzaniu stref wpływów, co stało się kluczowym czynnikiem prowadzącym do wybuchu pierwszej i drugiej wojny światowej.
Po klęsce faszyzmu w 1945 roku niemiecki imperializm zyskał nowy kontekst. NATO stało się dla niego okazją do przezbrojenia i rozbudowy sił zbrojnych, nawet jeśli oznaczało to zależność wojskową, zwłaszcza od USA. Między Niemcami a Stanami Zjednoczonymi od zawsze toczyła się walka o dominację gospodarczą, co potwierdza choćby zniszczenie gazociągu Nord Stream II. Jasne jest, że USA znacznie przewyższają Niemcy zarówno pod względem militarnym, jak i ekonomicznym.
Równolegle z rozbudową swojej potęgi militarnej w ramach NATO, niemieccy imperialiści konsekwentnie dążą do rozszerzenia wpływów w Unii Europejskiej. Przykładem tego jest znaczące wzmocnienie niemieckich monopolistycznych firm podczas ekspansji UE na wschód, które zyskały niemal nieograniczony dostęp do taniej siły roboczej oraz ogromnych rynków konsumenckich. Problem UE polega jednak na różnorodności interesów państw członkowskich, co doskonale widać na przykładzie Polski czy Węgier. Równie istotną rolę odgrywają Stany Zjednoczone, które starają się utrzymać Polskę z dala od wpływów niemieckich, angażując się tym samym militarnie. Dla Niemiec kluczowym celem jest umocnienie swojej pozycji, by skuteczniej bronić własnych interesów w Europie.
W jednej z naszych publikacji dotyczących wojny na Ukrainie stwierdziliśmy: „Zerwanie z NATO jest dla Niemiec niemożliwe w przewidywalnej przyszłości, niezależnie od tego, która siła polityczna sprawuje władzę. Wynika to przede wszystkim z ograniczonych zdolności wojskowych potrzebnych do samodzielnego działania na arenie międzynarodowej czy prowadzenia poważnych konfrontacji zbrojnych. Niemcy aspirują do roli wiodącej potęgi, realizując ten cel poprzez NATO. Niemiecki imperializm dąży do osiągnięcia pozycji równorzędnej wobec USA w sojuszu transatlantyckim oraz do dominującej, militarnej roli w Europie. Aby to osiągnąć, Niemcy wykorzystują swoją pozycję zarówno w NATO, jak i w UE. Poprzez UE wywierają presję na USA, kładąc nacisk na rozwój europejskich zdolności obronnych i możliwość działania bardziej niezależnie od Amerykanów. NATO służy niemieckiemu imperializmowi jako narzędzie wzmacniania swoich interesów politycznych w UE oraz na przykład do zwiększania presji na Francję.”25
| „Założenie środkowoeuropejskiego stowarzyszenia gospodarczego poprzez wspólne umowy celne, obejmujące Francję, Belgię, Holandię, Danię, Austro-Węgry, Polskę i ewentualnie Włochy, Szwecję i Norwegię, ma zostać osiągnięte. To stowarzyszenie, prawdopodobnie bez wspólnej konstytucyjnej głowy, pod zewnętrzną równością jego członków, ale faktycznie pod niemieckim przywództwem, musi ustabilizować gospodarczą supremację Niemiec nad Europą Środkową.“26 (Kanclerz Rzeszy Theobald von Bethmann Hollweg 1914) |
5. Budowany jest front domowy
Oprócz wzmocnienia zdolności wojskowych i gospodarczych, Zeitenwende oznacza także ideologiczną mobilizację społeczeństwa: front domowy musi istnieć, aby wojna mogła być skutecznie prowadzona. Już przed 2022 rokiem wielokrotnie wyrażano żal z powodu braku świadomości Niemców na temat wojny i militaryzacji. Baerbock podkreślała, że nie możemy pozwolić sobie na „zmęczenie wojną”, a dowódcy Bundeswehry niedawno apelowali o niezbędne „nastawienie” do wojny.27 W związku z tym w ciągu ostatnich trzech lat znacznie nasiliły się działania mające na celu przygotowanie niemieckiego społeczeństwa do wojny.
| „Musimy pracować nad mentalnością populacji. (…) Każdy może zacząć od siebie, we własnym gospodarstwie domowym. Naprawdę nie trzeba być preppersem. Ale jeśli umieścisz w piwnicy dziesięć litrów wody i kilka puszek makaronu, to nigdy nie zaszkodzi. (…) I trzeba być przygotowanym na to, że ciężko ranny żołnierz będzie leczony najpierw, a pacjent z wyrostkiem robaczkowym później. Trzeba przygotować ludność na te aspekty, aby je zrozumiała. „28 (Michael Giss, dowódca Dowództwa Krajowego Badenii-Wirtembergii, 2025 r.) |
Proces przeciwników wojny i ludobójstwa
Jednym z wypróbowanych i sprawdzonych środków jest karanie osób wypowiadających się przeciwko przebiegowi wojny. W październiku 2022 roku sekcja 130 została rozszerzona o paragraf 5, który penalizuje „publiczne przyzwalanie, zaprzeczanie oraz rażące trywializowanie” „ludobójstwa, zbrodni przeciwko ludzkości oraz zbrodni wojennych”, jeśli czyn ten może prowadzić do podżegania do nienawiści lub przemocy oraz zakłócać spokój publiczny29. Kara za to przewiduje grzywnę lub karę pozbawienia wolności do trzech lat. Kluczową kwestią pozostaje jednak fakt, że to, co uznaje się za ludobójstwo lub zbrodnię przeciwko ludzkości, nie opiera się na ustaleniach naukowych ani prawnych, lecz podlega arbitralnej ocenie organów ścigania, czyli niemieckiemu imperializmowi i jego racji stanu.
W szczególności państwo niemieckie dąży do tłumienia odmiennych opinii na temat wojny na Ukrainie i od 2022 roku wszczęło wiele postępowań karnych. Jednym z poszkodowanych jest działacz pokojowy Heinrich Bücker, któremu postawiono zarzuty po wygłoszeniu przemówienia upamiętniającego niemiecką inwazję na Związek Radziecki.30
Prawie rok później wzrosła liczba oskarżeń wobec aktywistów sprzeciwiających się zbrodniom popełnianym przez Izrael w Strefie Gazy. Od października 2023 roku postawiono wiele zarzutów. Oprócz zarzutów karnych wobec działaczy, państwo niemieckie zakazało działalności i organizowania się wielu organizacjom, w tym Samidoun oraz Palestine Solidarity Duisburg (PSDU). Uzasadniano to głównie zarzutami antysemityzmu, traktując każdą krytykę Izraela jako okupanta i potęgi kolonialnej jako przejaw antysemityzmu. Wraz z przyjęciem rezolucji dotyczącej antysemityzmu jesienią 2024 roku, takie utożsamianie antysyjonizmu z antysemityzmem zostało sformalizowane i wpisane w ramy instytucjonalne. Wielu palestyńskich aktywistów, w tym Komitet Przeciwko Zakazowi Solidarności z Palestyną w Duisburgu, sprzeciwia się tej kryminalizacji i ściganiu.
Komitet Przeciwko Zakazowi Solidarności z Palestyną Duisburg |
Media jako bębniarz wojenny
| „Podobnie jak Wehrmacht pod Kurskiem w 1943 r., armia ukraińska próbowała w 2023 r. przełamać głęboko osadzony, dobrze rozwinięty system pozycji obronnych na południowy wschód od Zaporoża. Podobnie jak w 1943 roku, nadzieje pokładano w doskonałych niemieckich czołgach – wówczas „Tygrysach” i „Panterach” – 80 lat później „Leopardach”. Podobnie jak Wehrmacht w 1943 r., ukraińska armia również poniosła porażkę w 2023 r., między innymi z powodu niemal niekończących się pól minowych i ogromnej przewagi liczebnej artylerii wroga. Wydaje się jednak, że Ukraina wyciągnęła właściwe wnioski ze swojej porażki. W przeciwieństwie do Hitlera 80 lat wcześniej. „31 (Roman Töppel w Handelsblatt, 2024) |
Główne niemieckie media, często określane jako „czwarta władza”, od dawna ściśle współpracują z polityką, think tankami i sieciami wpływów, odgrywając kluczową rolę w dynamicznie zmieniającym się świecie. Czasami pełnią funkcję katalizatora, na przykład w kwestii dostaw czołgów Leopard II, by następnie występować jako pozorny głos rozsądku – w zależności od kontekstu i potrzeb. Stosowane metody obejmują selektywne raportowanie, pomijanie istotnych informacji i kontekstu oraz niekiedy jawne wprowadzanie w błąd. W redakcjach linie polityczne są narzucane z góry; w publicznych mediach wielokrotnie ujawniano przecieki dokumentów, które wymuszały na dziennikarzach używanie określonych sformułowań. Nie można też pominąć wyraźnej politycznej orientacji głównych koncernów medialnych, które angażują się w syjonistyczne, transatlantyckie i antykomunistyczne narracje, jak ma to miejsce w przypadku Springer-Verlag.
Podczas gdy krążą przerażające opowieści o rekrutacji w Rosji, nie pokazuje się nagrań z przymusowego poboru w Ukrainie, gdzie młodzi mężczyźni są siłą wciągani do furgonetek na ulicach. Brakuje również relacji i obrazów dokumentujących konflikt ukraińskiego rządu z Ługańską i Doniecką Republiką Ludową od 2014 roku, mimo że raporty sprzed tego okresu wciąż są dostępne. Wybiórcze sformułowania dodatkowo wpływają na przekaz – powszechnie mówi się o „brutalnej wojnie Rosji naruszającej prawo międzynarodowe” czy „kontrolowanym przez Hamas Ministerstwie Zdrowia w Gazie”. Tymczasem dziennikarze krytykujący Zeitenwende są zniesławiani i usuwani z pracy.
Jednym z przykładów jest były korespondent NDR, Patrik Baab, który relacjonował referenda w republikach ludowych. Udokumentował on przejrzysty i uporządkowany przebieg procesu, nie znajdując żadnych dowodów podważających jego wyniki. W efekcie został zwolniony ze stanowiska wykładowcy na Uniwersytecie w Kilonii. Dzieje się tak, ponieważ informacje odbiegające od niemieckich ram propagandy wojennej są uznawane za „dezinformację” i „wrogą propagandę”. W związku z tym nie brakuje również cenzury: w ciągu ostatnich trzech lat zablokowano wiele rosyjskojęzycznych i palestyńskich kanałów medialnych, takich jak Russia Today, RIA Novosti, Der Erste Kanal czy Resistance News Network. Kanały te nie są już oficjalnie dostępne w Niemczech. Równocześnie zaostrzone zostały mechanizmy kontroli w mediach społecznościowych: zmiany polityki w Meta i X, zakaz TikToka w USA oraz aresztowanie założyciela Telegrama, Pawła Durowa, to tylko niektóre głośne przypadki.
Jednocześnie zbrojenia i militaryzacja są normalizowane w mediach i życiu publicznym: Reklamy Bundeswehry w szkołach, na uniwersytetach czy w siłowniach, autobusy pasażerskie z logo Bundeswehry czy zdjęcia polityków federalnych w czołgach i myśliwcach itp. można teraz regularnie oglądać. Najwyraźniej Bundeswehra stała się teraz „najsilniejszym ruchem pokojowym w Niemczech”, podczas gdy przeciwnicy wojny są „lumpenpacyfistami” – to retoryka à la Zeitenwende w historii.
| Wskazówki do dalszej lektury (w języku niemieckim): Renate Dillmann: Medien. Power. Opinia. Na drodze do gotowości wojennej. Wydawnictwo PapyRossa, 2024. |
Rusofobia ma długą tradycję
Zbrojenie i militaryzacja są jednocześnie normalizowane w mediach oraz życiu publicznym: reklamy Bundeswehry pojawiają się w szkołach, na uczelniach i w siłowniach, autobusy pasażerskie noszą logo Bundeswehry, a zdjęcia polityków federalnych w czołgach i myśliwcach stały się powszechne. Bundeswehra jest dziś postrzegana jako „najsilniejszy ruch pokojowy w Niemczech”, podczas gdy przeciwników wojny określa się mianem „lumpenpacyfistów” – to retoryka charakterystyczna dla ery Zeitenwende.
Od 2022 roku rosyjscy artyści muszą przechodzić testy lojalności, a w przypadku wątpliwości są wykluczani z życia publicznego. Programy telewizyjne podkreślają, że choć Rosjanie mogą wyglądać na Europejczyków, to jednak nie są nimi i mają odmienny stosunek do przemocy i śmierci, co przypomina stanowisko niemieckiego ministra spraw zagranicznych, który oświadczył, że Rosja musi zostać „zrujnowana”. To, czego Niemcy nie osiągnęli w dwóch wojnach światowych, ma zostać zrealizowane podczas trzeciej próby. Antyrosyjskie podżeganie idzie w parze z antymuzułmańskim rasizmem. Niestety, agitacja i ideologiczna mobilizacja przynoszą efekty: nawet jeśli wyniki nie są w pełni reprezentatywne, 82% respondentów w badaniu przeprowadzonym przez Fundację Körbera uważa Rosję za zagrożenie dla Niemiec.32 Tego rodzaju nienawistna retoryka prowadzi również do przemocy – od 2022 roku coraz częściej dochodzi do ataków na osoby mówiące po rosyjsku, kluby i sklepy.33
| Tips for further reading (in german): Hannes Hofbauer, Feindbild Russland: Geschichte einer Dämonisierung. Promedia Publishing House, 2016. |
RFN w rasistowskiej ofensywie
| „The poison of Islam is not only reaching people’s minds abroad, it is also reaching people here.“34 (Katharina Gröge, Grüne) |
Najpóźniej od października 2023 roku rasistowska ofensywa w Niemczech znacznie przyspieszyła. Hasłem przewodnim stało się „deportacja, deportacja, deportacja”. Podczas gdy minister finansów Lindner postuluje zniesienie wszelkich „zakazów myślenia” w polityce migracyjnej, Zieloni podsycają antymuzułmańską nienawiść, używając określeń takich jak „trucizna islamu”. Z kolei Friedrich Merz, nowy kanclerz, wzywa do „zatrzymania migrantów na granicy”. Według lidera CDU problemy kraju – zniszczone szkoły, niedobór mieszkań oraz trudności w systemach edukacji i opieki zdrowotnej – są „konsekwencją kraju przytłoczonego migracją”. Tymczasem Scholz, nazywany „kanclerzem deportacji”, chwali się „największym zwrotem w polityce migracyjnej od dwudziestu lat”. W duchu Zeitenwende sprzeciwy są coraz słabiej słyszalne. Niemcy mają być przygotowane na czasy wojny i kryzysu. Migranci są stygmatyzowani i wykorzystywani do kreowania scenariusza zagrożenia: „importowani antysemici” i „seksistowscy obcokrajowcy niezdolni do demokracji” mają rzekomo zniszczyć demokrację od wewnątrz. Choć groźne fałszywe narracje nie zawsze przynoszą zamierzony efekt w polityce zagranicznej, skutkują ideologiczną mobilizacją i budowaniem narodowego kolektywu. Antyimigracyjny spektakl ma obniżyć płace i stworzyć ujście dla kryzysu rządzących: krytyka zbrojeń, dostaw broni, sankcji i upadku społecznego zostaje zepchnięta na dalszy plan i przekierowana na rasistowską i szowinistyczną agitację.
„Niemiecka odpowiedzialność”
Można by sądzić, że niemiecka historia, a zwłaszcza odpowiedzialność za największe ludobójstwo w dziejach, powinna stanowić barierę przed zbrojeniem się na kolejną wojnę światową – tymczasem jest zupełnie odwrotnie. Od czasu ataku na Serbię w 1999 roku Holokaust stał się stałym elementem niemieckiej propagandy wojennej. Polityk Partii Zielonych, Joschka Fischer, ukuł slogan „Nigdy więcej Auschwitz” jako uzasadnienie niemieckich bombardowań Serbii. W ten sposób, w imię Holokaustu, dziś wspiera się ludobójstwo w Strefie Gazy. Żydzi sprzeciwiający się instrumentalizacji Holokaustu do usprawiedliwiania trwających zbrodni przeciwko narodowi palestyńskiemu spotykają się z wrogością i oskarżeniami.
Poza tym rozbudowa militarna przeciwko Rosji mogła zostać uzasadniona następującą narracją: Niemcy nie ponosiły wyłącznej odpowiedzialności za II wojnę światową, lecz dzieliły ją ze Związkiem Radzieckim. Jednak w przeciwieństwie do Rosji, Niemcy przezwyciężyły swoją historię dążenia do światowej dominacji i agresji. Z powodu swojej faszystowskiej przeszłości są więc predestynowane do rozpoznawania i zwalczania „systemów autorytarnych”. Stąd wynika historyczna i moralna odpowiedzialność „nowych, demokratycznych Niemiec” za powstrzymanie dzisiejszej „autorytarnej Rosji” – nawet przy użyciu środków wojennych. Ten rewizjonistyczny pogląd został zawarty w rezolucji UE z 2019 r., dostarczając ideologiczne narzędzie dla tej rewanżystowskiej polityki.35
To właśnie ten rewizjonizm historyczny jest obecnie narzucany przez rząd podczas dni pamięci, takich jak 8 maja – dzień zwycięstwa nad niemieckim faszyzmem. Od 2022 roku zakazano eksponowania symboli Związku Radzieckiego i Federacji Rosyjskiej oraz odtwarzania radzieckich pieśni, takich jak „Święta Wojna”, w miejscach takich jak Pomnik Wojny Radzieckiej w Treptower Park. W ostatnich latach w Berlinie policja wielokrotnie konfiskowała czerwone flagi, flagi Związku Radzieckiego oraz wstążki św. W Niemczech próbuje się wymazać pamięć o tym, kto naprawdę wyzwolił Niemcy i świat spod faszyzmu – Związek Radziecki i Armię Czerwoną.
Tło: Rehabilitacja faszyzmu
Faszyzm był i pozostaje narzędziem przygotowania i prowadzenia wojny. Spełniał tę funkcję zarówno w Niemczech, jak i w ruchach faszystowskich wspieranych za granicą. Po klęsce niemieckiego faszyzmu jednym z pierwszych działań była jego rehabilitacja: krokiem w tym kierunku było powołanie Bundeswehry w 1955 roku, z istotnym udziałem i integracją byłych oficerów SS i Wehrmachtu. Równocześnie powstały faszystowskie grupy paramilitarne, których celem było zwalczanie sił antyimperialistycznych w Niemczech i Europie, w tym grupa Gladio. Była ona finansowana i tworzona przez NATO, odpowiadając za liczne ataki terrorystyczne przeciwko własnym obywatelom oraz prowadząc intensywną propagandę antykomunistyczną.
Struktury faszystowskie były również promowane i wykorzystywane poza granicami kraju. Przykładem jest Ukraina, gdzie faszyzm odgrywał istotną rolę nie tylko od czasu masakry w Odessie w 2014 roku. Podczas II wojny światowej Organizacja Ukraińskich Nacjonalistów (OUN) współpracowała z niemieckimi faszystami w walce przeciwko Związkowi Radzieckiemu. Mimo to Związek Radziecki skutecznie zwalczał ukraiński faszyzm, który jednak przetrwał w podziemiu oraz na emigracji w krajach zachodnich.
Po rozpadzie Związku Radzieckiego, wraz z rosnącym nacjonalizmem, faszyzm na nowo zyskał na sile. Powstały różne faszystowskie grupy i partie, takie jak Swoboda, które zaczęły odgrywać znaczącą rolę w polityce kraju. Propagowały one radykalny szowinizm, łącząc antykomunizm, rusofobię i antysemityzm. Te ugrupowania były i są wspierane zwłaszcza przez USA, Kanadę oraz Niemcy, tworząc część rozległej faszystowskiej sieci w ramach krajów NATO.
Skutki wspierania ukraińskich środowisk faszystowskich są widoczne także w Niemczech: członkowie pułku Azow są przedstawiani jako bohaterscy obrońcy oj
| Wskazówki do dalszego słuchania (w języku niemieckim): Podcast z Susann Witt-Stahl na temat faszyzmu na Ukrainie |
6. Trzy lata Zeitenwende – trzy lata zbyt małego oporu
Według sondaży wiele osób krytycznie ocenia przebieg wojny ogłoszonej i prowadzonej przez Zeitenwende. Nie dochodzi jednak do długotrwałych, masowych protestów. Wiele osób wykazuje wycofanie, obojętność lub cynizm — być może w złudnej nadziei uniknięcia nadciągającego zagrożenia wojną. Co więcej, wielu lewicowych i wcześniej pokojowo nastawionych aktorów zostało włączonych do dominującego dyskursu. Na przykład Partia Lewicy całkowicie zrezygnowała ze swojego antywojennego stanowiska. Popiera dostawy broni na Ukrainę36, domaga się „zamrożenia” budżetu wojennego oraz zaostrzenia sankcji wobec Rosji, w tym działań wojskowych, jeśli zajdzie taka potrzeba37.
Wielu członków ruchu pokojowego pokładało nadzieję w nowo powstałej BSW, będącej zorganizowaną siłą przeciw wojennym zapędom. W lutym 2023 roku 50 000 osób protestowało przeciwko polityce wojennej; jednak w październiku 2024 roku liczba ta znacząco się zmniejszyła. Pod przewodnictwem Sahry Wagenknecht, BSW przynajmniej sprzeciwia się dostawom broni, lecz ogólnie prezentuje raczej łagodny opór wobec powszechnego dążenia do wojny.
Badania opinii publicznej na temat Zeitenwende
Od czasu ogłoszenia Zeitenwende pojawiło się wiele różnorodnych badań opinii, które ukazują bardzo zróżnicowany obraz społeczny. Dostawy broni budzą silny sprzeciw, natomiast wprowadzenie obowiązkowej służby wojskowej spotyka się z mniejszą niechęcią. Należy pamiętać, że ankiety są często realizowane pod określonym kątem i należy je interpretować w tym kontekście. Mimo to wnioski płynące z badań wskazują na kluczowe kwestie. W 2024 roku Bundeswehra opublikowała obszerną ankietę dotyczącą „strachu przed wojną” oraz „gotowości do wojny” w Niemczech. Ustalono, że poparcie dla Zeitenwende wynika przede wszystkim z postrzeganego zagrożenia ze strony Rosji. Jednak zauważono, że „ma ono tendencję do wahań”, dlatego sformułowano wniosek: „Aby obserwowalna zmiana mentalności w społeczeństwie była trwała, musi jej towarzyszyć odpowiednia komunikacja. Szczególnie istotne jest, by nadal jasno informować obywateli o zagrożeniu dla naszego bezpieczeństwa płynącym z Rosji.” 38 Mówiąc wprost, oznacza to potrzebę intensyfikacji działań propagandowych skierowanych przeciwko Rosji.
| 49% uważa, że niemieckie dostawy broni nie pomagają w szybkim zakończeniu wojny na Ukrainie 36% uważa, że ekspansja NATO na wschód przyczyniła się do konfliktu z Rosją 58% jest przeciwnych Niemcy odgrywają wiodącą rolę w wojnie na Ukrainie 79% jest przeciwko wsparciu wojskowemu dla Izraela 73% jest za większymi inwestycjami w europejskie wydatki obronne 38% jest za dostawami broni do Ukrainy, we wschodnich Niemczech tylko 24% 43% jest za przywróceniem obowiązkowej służby wojskowej, odrzucenie jest najwyższe wśród młodych ludzi.” |
Niemiecka Konfederacja Związków Zawodowych (Deutscher Gewerkschaftsbund -DGB) przywództwo w służbie Zeitenwende
Podczas gdy DGB w swoim statucie deklaruje jako cel „zachowanie pokoju i wolności w duchu międzynarodowego porozumienia”39, jej działania polityczne wyrażają zupełnie inną narrację.
Już w lutym 2022 roku DGB opowiedziała się za nałożeniem sankcji na Rosję. W maju 2022 roku DGB przestała wyraźnie sprzeciwiać się dostawom broni na Ukrainę, a przewodnicząca Yasmin Fahimi jednoznacznie poparła takie dostawy. Militaryzacja i zbrojenia są obecnie wspierane, a w niektórych przypadkach wręcz otwarcie akceptowane. IG Metall i IG BCE, reprezentujące pracowników przemysłu zbrojeniowego, okazują się partnerami rozwoju gospodarki wojennej: w wspólnym oświadczeniu z Federalnym Związkiem Niemieckiego Przemysłu Bezpieczeństwa i Obrony (BSDV), IG Metall apeluje o zwiększenie niemieckiej produkcji zbrojeniowej, aby Niemcy mogły zrealizować swoją „aspiracyjną rolę” i tworzyć miejsca pracy. W swoim czasopiśmie dla członków, związek górniczy, chemiczny i energetyczny IG BCE chwali Rheinmetall za „kluczową rolę w modernizacji niemieckich sił zbrojnych oraz jako dostawcę dla Ukrainy”. Mimo zdecydowanego poparcia ze strony kierownictwa DGB, wsparcie wśród członków zaczyna słabnąć. Aktywiści związkowi tworzą inicjatywy i biorą udział w akcjach przeciwko dostawom broni do Izraela i Ukrainy. Apel związków przeciwko zbrojeniom (Gewerkschaften gegen Aufrüsten) zebrał już ponad 6000 podpisów.
Protesty i problemy
Od 2022 roku podejmowane są liczne inicjatywy sprzeciwiające się Zeitenwende. W Berlinie odbyło się kilka dużych demonstracji na rzecz pokoju. Od października 2023 roku ruch palestyński w Niemczech zyskał na sile: w wielu miastach organizowane są cotygodniowe protesty. Odbywają się także konferencje, okupacje uniwersytetów oraz akcje przeciwko ludobójstwu w Strefie Gazy. Szczególną uwagę międzynarodową zwróciły represje prawne i policyjne wobec palestyńskich aktywistów, na przykład zakaz organizacji Kongresu Palestyńskiego w Berlinie. Pojawiły się petycje sprzeciwiające się dostawom broni oraz ograniczaniu praw demokratycznych, zwłaszcza w obszarze kultury i nauki. Aktywni związkowcy zjednoczyli siły, aby wywrzeć presję na kierownictwo DGB. Ponadto powstały różnorodne sojusze, takie jak „Nie dla poboru” czy „Rozbroić Rheinmetall”. Wszystko to pokazuje, że wiele osób nie popiera obecnej wojennej retoryki i aktywnie stara się jej przeciwdziałać.
Jednak te działania ujawniają również liczne trudności: masowe represje państwowe, zwłaszcza wobec palestyńskich aktywistów, są przerażające i wymagają kosztownej oraz czasochłonnej walki obronnej. Siły prawicowe wielokrotnie próbują wykorzystać ruch pokojowy do realizacji własnych celów. Ponadto, poszczególne ruchy cechuje potencjał podziałów, co ostatnio było widoczne w palestyńskim ruchu wobec oceny sytuacji w Syrii. Co więcej, ruch pokojowy (często postrzegany jako ruch przeciwko wojnie z Rosją) i ruch palestyński nie potrafiły się zjednoczyć. Z powodu swojej pacyfistycznej postawy, znaczna część ruchu pokojowego zdecydowanie odrzuca działania Rosji oraz palestyńskiego ruchu oporu. W ten sposób zamykają się na zrozumienie powodów, dla których Rosja musi aktywnie bronić się przed NATO, oraz dlaczego palestyński ruch oporu jest konieczny do obrony przed okupacją. Opowiadając się za rezygnacją z przemocy, pacyfizm pośrednio wspiera obecny stan rzeczy, ponieważ władza imperializmu opiera się na przemocy i nie może zostać obalona bez oporu.
| Berliner Appell – www.nie-wieder-krieg.org Gewerkschaften gegen Aufrüstung – www.gewerkschaften-gegen-aufruestung.de Termine Ostermärsche 2025 – www.ostermarsch.info Bündnis gegen die Sicherheitskonferenz in München – www.sicherheitskonferenz.de Bündnis gegen die Wehrpflicht – www.neinzurwehrpflicht.wordpress.com Heizung, Brot und Frieden – www.facebook.com/heizungbrotfrieden/ Palästina-Gruppen in vielen Städten Palästina-Vernetzung – www.kufiya-netzwerk.de |
Stopping the Zeitenwende means stopping the war against Russia!
Nawet wśród komunistów, którzy tradycyjnie stanowili główną siłę polityczną przeciwstawną militaryzmowi, panuje brak jedności. W ruchu antywojennym w zachodnich ośrodkach imperialistycznych można wyróżnić trzy zasadnicze zagrożenia:
1. Tendencja równego dystansu, która zrównuje NATO z Rosją i Chinami.
2. Tendencja do sztucznego oddzielania obecnej polityki oszczędności od wojny przeciwko Rosji, a tym samym do oddzielania walki przeciwko cięciom socjalnym i podwyżkom cen od walki przeciwko zbrojeniom, dostawom broni i propagandzie wojennej.
3. Relatywizacja faszyzmu, jest on budowany i promowany przez NATO na Ukrainie i zasila również kraje zachodnie.
Ocena i analiza wojny mają kluczowe znaczenie, ponieważ wyznaczają wymagania oraz kierunek działań. Błędna analiza prowadzi do niewłaściwego ustalania priorytetów. Aktualna sytuacja wskazuje, że to NATO pełni rolę agresora, przygotowując konflikt, uzbrajając Ukrainę jako narzędzie przeciwko Rosji i dążąc do eskalacji wojny. Konieczne jest przeciwstawienie się NATO, jego wojnie i faszyzmowi. W tym kontekście istotne jest edukowanie i mobilizowanie społeczeństwa. Utrzymywanie równych odległości, czyli utożsamianie NATO z Rosją, stanowi problem, gdyż zmiana epoki (Zeitenwende) opiera się w dużej mierze na antyrosyjskiej agitacji. Wewnątrz lewicy i ruchu komunistycznego powinna odbyć się otwarta debata. Brak gotowości do dyskusji w niektórych środowiskach świadczy również o niechęci do pełnej konfrontacji z przeciwnikiem — niemieckim rządem — w duchu zdecydowanej opozycji.
Musimy organizować akcje, wydarzenia i mobilizacje połączone z merytoryczną debatą oraz mediacją. Konieczne jest edukowanie o tle działań wojennych, sposobach ich egzekwowania oraz politycznych celach projektu Zeitenwende, a także o przygotowaniach do wojny z Rosją. Powinniśmy wspierać popularyzację alternatywnych mediów i progresywnych platform edukacyjnych, ukazywać znaczenie organizowania się oraz dostarczać konkretne strategie działania, takie jak te stosowane w związkach zawodowych czy ruchu palestyńskim.
Nasze hasła muszą brzmieć:
Nie dla wojny oznacza nie dla NATO!
Rosja nie była i nie jest naszym wrogiem. Zagrożenie pochodzi od NATO, USA i Niemiec, które przygotowały wojnę na Ukrainie.
The Zeitenwende has the goal of making Germany capable of war on a large scale.
Ta wojna jest wojną przeciwko Rosji. Zatrzymanie tej wojny jest zadaniem dla nas wszystkich.
Zakończenie Zeitenwende oznacza zakończenie wojny z Rosją!
1 `Zeitenwende` means turning point in englisch; we use the german term in the text
2 The original quotes in german can be found under the indicated sources.
3 https://www.bundesregierung.de/breg-de/aktuelles/regierungserklaerung-von-bundeskanzler-olaf-scholz-am-27-februar-2022-2008356
4 Kronauer, Jörg (2015): Allzeit bereit. Die neue deutsche Weltpolitik und ihre Stützen, S.27f.
5 https://www.dw.com/de/kiesewetter-den-krieg-nach-russland-tragen/a-68215200
6 https://www.bundeswehr.de/de/aktuelles/meldungen/bundeswehr-litauen-grosse-schritte-deutsche-kampfbrigade
8 https://www.handelsblatt.com/politik/darum-uebt-die-bundeswehr-im-suedchinesischen-meer/100029525.html
9 https://www.german-foreign-policy.com/news/detail/9477
10 https://de.statista.com/statistik/daten/studie/1303434/umfrage/bilaterale-unterstuetzung-fuer-die-ukraine-im-ukraine-krieg/
11 https://www.bundesregierung.de/breg-de/aktuelles/lieferungen-ukraine-2054514
12 https://www.rheinmetall.com/de/media/news-watch/news/2024/11/2024-11-07-rheinmetall-pressemitteilung-quartalsmitteilung-q3
13 https://www.faz.net/aktuell/wirtschaft/unternehmen/so-bereiten-sich-europas-konzerne-auf-den-kriegsfall-vor-110129591.html
14 Heute Europa, morgen die Welt. Deutsche Großmachtpolitik in fünf Etappen. edition ost, Das Neue Berlin, 2014. S. 149.
15 https://www.sueddeutsche.de/politik/ruestung-industrie-waffenproduktion-staatseinstieg-lux.KkRaTcgQogbGo4j2sUPjqd
16 https://www.zeit.de/2024/29/ruestungsindustrie-arbeit-fachkraeftemangel-mitarbeiter-rheinmetall
17 https://www.der-paritaetische.de/themen/sozial-und-europapolitik/armut-und-grundsicherung/armutsbericht/
18 https://www.handelsblatt.com/finanzen/maerkte/aktien/dax-ranking-2024-das-sind-die-dax-konzerne-mit-dem-hoechsten-umsatz/28690220.html
19 https://www.zdf.de/politik/maybrit-illner/clemens-fuest-kanonen-und-butter-sind-schlaraffenland-maybrit-illner-22-februar-2024-100.html
20 https://www.faz.net/aktuell/wirtschaft/wahlkampf-vor-bundestagswahl-olaf-scholz-verneint-das-oekonomische-prinzip-schlechthin-110166449.html
21 https://dgap.org/de/forschung/publikationen/nach-der-ampel-das-offensichtliche-und-populaere-tun-fuer-eine-politik-der
22 https://www.zdf.de/nachrichten/video/habeck-rede-ampel-aus-regierungskrise-100.html
23 https://www.focus.de/politik/deutschland/bruch-mit-lindner-erklaerung-von-bundeskanzler-olaf-scholz-zum-ampel-aus-im-wortlaut_id_260458853.html
24 https://www.ifw-kiel.de/de/publikationen/kriegstuechtig-in-jahrzehnten-europas-und-deutschlands-langsame-aufruestung-gegenueber-russland-33235/, S. 7.
25 https://kommunistische-organisation.de/klaerung-imperialismus/deutschlands-griff-nach-osten/#zwischenfazit-3
26 https://www.unsere-zeit.de/von-gibraltar-bis-zum-ural-vom-nordkap-bis-zypern-49266/
27 https://www.german-foreign-policy.com/news/detail/9812
28 https://www.schwaebische.de/panorama/die-angriffsphase-des-gegners-laeuft-schon-3207236
29https://www.bundestag.de/presse/hib/kurzmeldungen-916934
30 https://kommunistische-organisation.de/stellungnahme/solidaritaet-mit-heiner-buecker-kampf-dem-geschichtsrevisionismus/
31 https://www.handelsblatt.com/meinung/gastbeitraege/kursk-offensive-das-sind-die-historischen-lehren-zum-vorstoss-der-ukraine/100059576.html
32 https://koerber-stiftung.de/presse/mitteilungen/deutsche-wollen-mehr-in-europaeische-sicherheit-investieren/
33https://germany.mid.ru/de/aktuelles/pressemitteilungen/ber_f_lle_der_diskriminierung_und_verfolgung_der_russischsprachigen_bev_lkerung_in_deutschland_teil_8/
34 https://www.facebook.com/reel/489343677274093
35https://www.europarl.europa.eu/doceo/document/TA-9-2019-0021_DE.pdf
36 https://www.jungewelt.de/loginFailed.php?ref=/artikel/484184.niedergang-der-linkspartei-rackete-schie%C3%9Ft-den-vogel-ab.html
37 https://www.andreas-wehr.eu/jan-van-aken-kriegstreiber-von-links.html
38 https://zms.bundeswehr.de/de/publikationen-ueberblick/befragung-zwischen-kriegsangst-und-kriegstauglichkeit-5860904
39 https://www.dgb.de/der-dgb/wer-wir-sind/#c8622
40 https://www.igmetall.de/download/20240130_Positionspapier_Sicherheits_und_Verteidigungsindustrie.pdf
41 https://taz.de/Gewerkschaften-und-Ruestungsindustrie/!6045570/
Tekst oryginalny https://kommunistische-organisation.de/artikel/neu-broschuere-zur-zeitenwende-und-kriegsvorbereitung-in-deutschland/
Dodaj komentarz